Šta je grupna analiza i kako je nastala?
Grupna analitička psihoterapija ili grupna analiza je oblik lečenja ili tretmana pojedinca u grupi. Naglasak terapije je usmeren na pomoć pojedincu, a sama grupa predstavlja jedan od glavnih terapijskih činilaca.
Metodu je ustanovio i razvio S.H.Fuks (Siegmund Heinrich Foulkes), a osim njega značajan doprinos dali su V.R. Bion (Vilfred Rupert Bion), I. Jalom (Irvin Yalom), kao i njihovi brojni sledbenici. Svi pioniri grupne analitičke psihoterapije bili su psihoanalitičari. Oni su na razne načine pokušavali da svoja iskustva iz individualne psihoanalize primene na grupu.
Na čemu se zasniva?
Grupna analiza se oslanja na osnovne psihoanalitičke teorijske i tehničke postavke prilagođavajući njihovu primenu grupnoj situaciji. Osim psihoanalitičkih teorija, teorijski okvir grupne analize čine i sociološke teorije, geštalt psihologija kao i opšta teorija sistema.
Aktivnosti u grupi su ograničene na verbalnu razmenu, za razliku od grupnih okupacionih terapija i onih koje koriste pokret i dodir. Osnovno sredstvo je reč, a oblik komunikacije je slobodno lebdeća diskusija, ekvivalent slobodnih asocijacija u psihoanalizi.
Ono što je na grupi rečeno, kao i interakcije između članova grupe, stalno se podvrgavaju analizi, uzimajući u obzir i latentno, nesvesno značenje.
Grupna analiza koristi istovremeno i terapijske potencijale grupne situacije i osnovne elemente psihoanalitičke tehnike, kao što su analiza otpora, transfera, uvida i prorade.
Terapijski cilj je ambiciozan, jer se ne sastoji samo u postizanju simptomatskog poboljšanja kroz ventilaciju i razumevanje, već i u postizanju promena u strukturi ličnosti, na osnovu prorade nesvesnih konflikata i pomeranje naglaska sa odigravanja na verbalnu komunikaciju.
Mogućnosti primene
Grupna analiza pokazala se izuzetno efikasnom u tretmanu širokog polja psihičkih problema kao što su problemi u interpersonalnom funkcionisanju, povučenost, stidljivost, usamljenost, strah od intimnosti, strah od autoriteta, nemogućnost da se deli, zavisnost, kompetitivnost. Takođe je efikasna i u lečenju problema kao što su depresija, anksioznost, psihosomatski poremećaji, poremećaji ponašanja pa čak i u lečenju ozbiljnih psihičkih poremećaja kao što su psihoze.
Postojanje motivacije, spremnost da se preuzme odgovornost za svoj problem i želja za promenom, povezani su sa dobrim terapijskim ishodom.
Kako se pravi mala analitička grupa?
Grupu sastavlja i vodi edukovani terapeut – grupni analitičar.
Prilikom komponovanja grupe, grupni analitičar vodi računa o raznim činiocima koji će činiti grupnu analitičku situaciju. O većini od njih obaveštava buduće članove grupe tokom pripremnih razgovora pre njihovog ulaska u grupu. Misli se, pre svega, na ponašanje koje se od članova grupe očekuje kao što je: redovno dolaženje, tačnost, poverljivost, uzdržavanje od svih oblika akcije tokom seanse (pušenje, jedenje, pijenje, dodirivanje), uzdržavanje od kontakta sa članovima grupe van seansi kao i uzdržavanje od velikih životnih odluka dok terapija traje. Takođe obaveštava članove o načinu funkcionisanja grupe, broju seansi kao i o načinu plaćanja. Članovi se pre ulaska u grupu međusobno ne poznaju.
Poželjan broj članova za malu analitičku grupu je od 6 do 8. Sedi se u krugu što omogućava najbolji kontakt licem u lice, situaciju u kojoj su svi jednaki i gde svi članovi mogu da vide jedni druge i terapeuta. Standardna dužina grupne analitičke seanse je 90 minuta, a učestalost jednom ili dva puta nedeljno.